Waarschuwing: dit wordt een openhartig stukje tekst.

Ik zie het nog staan op talloze rapporten: Igor is een hele goede leerling met prima punten maar hij is te stil. Te introvert. Hij zou wat meer moeten loskomen en zijn mond open trekken. En dan zat ik, ondanks ‘een goed rapport’ toch met een slecht gevoel. Want ikzelf voelde dat ‘stil-zijn’ niet als slecht aan, maar vele anderen blijkbaar wel.

Waarom en wanneer is introvert een soort scheldwoord geworden, een teken van zwakte? Daar bestaan allicht heel veel studies over. Maar mij lijkt het simpel: er zijn extraverte en introverte mensen en er zitten er veel tussen de twee. Ze neigen, naargelang de situatie, naar het ene of het andere.

Een interview in de Humo van vorige week met Susan Cain deed me hierover weer volop nadenken. Zij schreef een boek met de titel ‘Stil. De kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen.’ Het is de eerste keer dat ik zoveel onderlijnd en in fluo aangeduid heb in een Humo-interview. Bij de volgende quotes deden mijn wenkbrauwen vreugdedansjes van herkenning (voor alle duidelijkheid, hier is Susan Cain aan het woord):

- introverte mensen brengen graag tijd in hun eentje door

- de luidruchtigheid van een groep put ze uit en belemmert hun creativiteit

- (in de cafetaria van de school): ik had veel liever alleen aan een tafeltje gezeten, met een krant ofzo, maar dat kon niet

- (al schrijvend in een café): het gevoel dat ik mensen rond me heb en dat ik tegelijk in mijn eigen space kan zitten: heerlijk

- (op het werk) veel introverten hebben een heel sterk plichtsbesef, maar loyauteit kan leiden tot een onnodig schuldgevoel

En dat gaat zo maar door. Man, dat was leuk om lezen. Ook Wikipedia heeft er iets over te zeggen:

- introvert zijn wil niet zeggen: verlegen of asociaal, het wil wel zeggen dat de energie niet naar buiten is gericht maar op de eigen gedachten en gevoelens

- het zijn vaak rustige types (check), weloverwogen (check), beschouwelijk (check) en zijn liever alleen dan in een groep

Dat laatste klopt niet helemaal voor mij. Ooit zei Herman De Coninck: ‘Ik werk het best als ik alleen op mijn zolderkamer zit te schrijven terwijl de rest van het huis vol zit met medebewoners.’ En daar kan ik mij wel in vinden. Op café kan ik heel hard genieten van mijn vrienden die druk en enthousiast doen, zonder dat ik mij verplicht voel om mee te doen. In het beste geval voel ik mij dan een toeschouwer van de België-Nederland van enkele dagen geleden. Een eenzaat die graag in gezelschap is, zoiets. En zeker in het gezelschap van mijn geweldig lief.

Ik kan mij ook sociaal en energiek opstellen (en ik doe dat ook, bijvoorbeeld in werksituaties) maar dat kost mij gewoon meer moeite en energie dan een extravert persoon. Een beetje begrijpelijk allemaal?

Nog twee leuke passages uit het interview:

- als je van woorden houdt dan is schrijven de ideale bezigheid voor een introvert persoon (yes!)

- jezelf even terugtrekken op het toilet, dat laadt je op, ik denk dat er geen introvert ter wereld is die het niet doet (yes!)

Al ga ik ook gewoon naar het toilet om mijn behoefte te doen, hoor.

Conclusie: introvert betekent niet asociaal, introvert betekent niet verlegen, introvert is geen slechtere eigenschap dan extravert. Moge alle rapport-schrijvende leraren het meenemen naar het nakende nieuwe schooljaar!